Anzer Balının Tarihi

Anzer balı bugün ülkemizin her yerinde bal dendiği zaman ilk akla gelen bal türü olmuştur. Ünü sadece ülkemiz sınırları içinde kalmamış, aynı zamanda dünyaca bilinir hale gelmiştir. Bunda balın özellikleri kadar tarihi de pay sahibidir.

Doğu Almanya Prusya Kralı IV Fridich Wilhelm (1840-1861) tahtta iken ağır bir hastalığa yakalanır. O dönem Osmanlı padişahı da Abdülmecit’tir. Kral padişaha botanikçi Karl Koch’u göndererek Doğu Karadeniz yaylalarının çiçeklerinin pek çok hastalığa şifa olduğunu duyduğunu iletir. Padişah Karl Koch’u gemiyle İstanbul’dan Trabzon’a, oradan da Rize’ye gönderir. Karl Koch iki yıl boyunca bölgede kalır. Rize yaylalarının floralarını inceler.

Yapmış olduğu incelemelerde özellikle Anzer Yaylası Karl Koch’un dikkatini çeker. Anzer çiçeklerinin yoğunluğu ve çeşitliliğinin çok zengin olduğunu tespit eder. Buradaki çiçekler arasında bazı endemik türlerin de olduğunu, Avrupa Alplerinde olmayan pek çok çiçeğin bu bölgede yetiştiğini fark eder. Anzer Yaylarından çuval çuval çiçek alır. Bol miktarda bal toplar ve İstanbul’a döner. Padişah Abdülmecid’in yanına giderek Saraya Anzer balı bırakır. Bu vesileyle Anzer balı ilk kez Osmanlı arşivlerinde yerini alır. Karl Koch Almanya’ya döner ve çiçekleri kralına iletir. Hatıralarını da bir kitap haline getirir.

Anzer Balı Üzerine Dünya Çapında Araştırmalar

Karl Koch’un kitabı yıllarca gözden kaçar. Fakat Alman botanikçi Joecheim Wenter Stuttgart Üniversitesi’ndeyken bu kitabı fark ederek incelemeye alır. Başka yerde rastlamadığı bilgilere rastlayarak Anzer’i merak etmeye başlar. 1957 yılında, henüz Anzer Yaylasında hiçbir yol yokken at sırtında Anzer’e gelerek dolaşır.

Wenter Anzer çiçeklerini ve bölgenin endemik florasını araştırmaya koyulur. 1973 yılına kadar geniş bir ekiple bölgede araştırmalarına devam eder. Anzer balı faydaları ile birlikte yaylada büyük bir çiçek çeşitliliğinin olduğunu, birçok endemik çiçek türünün de burada olduğunu fark eder. Araştırmalar kitaplaştırılır ve burada özellikle Anzer çayı denen kekiğe vurgu yapılır. 23 çeşit çiçeğin yoğun olarak ballarda yer aldığını, bunların bal verimliliğini arttırdıkları ve söz konusu durumun sadece Anzer’e has olduğu belirtilir. Daha sonraki yıllarda da İngiliz, Alman botanikçiler başta olmak üzere pek çok ülkeden bilim insanı bölgeye gelip araştırmalar yapmıştır.

Anzer Balına Dair Üniversite Araştırmaları

Üniversite bazında Anzer balı araştırmaları 1973’lere uzanmaktadır. Pek çok ekip bölgede araştırma yapmış, örnekleri laboratuvar ortamında incelemiş ve yöre florasının eşsiz yapıda olduğu tescillenmiştir. Buna bağlı olarak Anzer balı fiyatı diğer bal türlerine göre yüksek olmakta, kalitesi ve lezzeti de ayrı bulunmaktadır.